شایع ترین آسیب های مچ پا کدامند؟

در این مقاله با آسیب های مچ پا آشنا می شویم و ۵ آسیب رایج پا را معرفی می کنیم.

ناحیه مچ پا و پا از استخوان‌ها، عضلات و رباط‌های متعددی تشکیل‌شده است. ترکیب ۲۶ استخوان، ۱۹ عضله بزرگ، تعدادی عضلات کوچک (عضلات درون مفصلی) و بیش از ۱۰۰ رباط موجب پیچیدگی این ناحیه شده است.

تحمل وزن بدن و انتقال آن، از وظایف مهم پا به شمار می‌رود. آماده‌سازی صحیح و تقویت مناسب عضلات ناحیه پا و آموزش صحیح نحوه استفاده از پا برای هر فردی ضروری است.

استخوان‌های ناحیه مچ پا و پا 

استخوان‌های پا شامل مچ پا، کف پا و انگشتان پا است. هر پا از ۲۶ استخوان تشکیل‌شده است که مجموعاً شکل یک قوس را می‌سازند. استخوان‌های مچ پا و پا از طریق استخوان‌های درشت‌نی و نازک‌نی به استخوان ران و سایر قسمت‌های بدن متصل می‌شوند. وزن بدن نیز از طریق استخوان درشت‌نی به استخوان‌های قاپ و پاشنه منتقل می‌شود.

علاوه بر استخوان‌های قاپ و پاشنه، پنج استخوان دیگر، که به استخوان‌های تارسال (مچ پا) معروف‌اند، نیز در ناحیه مچ پا وجود دارد. استخوان ناوی بین استخوان قاپ و سه استخوان میخی قرار می‌گیرد. استخوان تاسی (مکعبی) نیز بین استخوان پاشنه و چهارمین و پنجمین استخوان کف پا قرارگرفته است.

در انتهای تحتانی یا بخش دور از تنه استخوان‌های مچ پا، پنج استخوان کف پا قرار دارد که به هر یک از پنجه‌ها متصل می‌شود. پنجه‌ها نیز به انگشتان پا معروف‌اند. به‌استثنای انگشت شست پا که فقط دو قطعه استخوان دارد، بقیه انگشتان از سه قطعه استخوان تشکیل‌شده‌اند. هر یک از این استخوان‌ها نیز به‌عنوان یک بند انگشت معروف است.

انتهای تحتانی استخوان‌های درشت‌نی و نازک‌نی پهن و گسترده شده، به‌طرف پایین و افق برجسته می‌شوند. این برجستگی‌ها یا برآمدگی‌های استخوانی به قوزک معروف‌اند که به‌عنوان یک قرقره برای رباط‌های عضلانی که مستقیماً به بخش خلفی آنها کشیده می‌شوند، به کار می‌روند.

این نحوه قرارگیری استخوانی موجب افزایش مزیت مکانیکی عضلات این ناحیه به هنگام انجام حرکات چرخش کف پا به‌طرف داخل (اینورشن) و چرخش کف پا به‌طرف خارج (اورشن) می‌شود. قاعده پنجمین استخوان کف پا پهن و وسیع می‌شود و دارای برجستگی ویژه‌ای برای اتصال عضلات نازک نئی کوتاه و نازک نئی طرفی است.

سطح خلفی استخوان پاشنه خیلی برجسته است و به‌عنوان محلی برای اتصال وتر آشیل مجموعه دوقلو-نعلی به کار می‌رود.

مفاصل ناحیه مچ پا و پا

استخوان درشت‌نی و نازک‌نی، مفصل درشت نئی-نازک نئی را تشکیل می‌دهند. این مفصل از نوع مفاصل نیمه متحرک است و به‌وسیله رباط‌های قوی به هم متصل می‌شود. این دو استخوان، در انتهای فوقانی و همچنین در انتهای تحتانی به هم متصل می‌شوند. علاوه بر رباط‌های نگهدارنده هر دو مفصل مذکور، یک غشای بین استخوانی متراکم نیز بین تنه این دو استخوان وجود دارد.

مفصل اصلی مچ پا که به‌طور تخصصی و فنی به مفصل قاپی-ساقی معروف است ، از نوع مفصل قرقره‌ای یا لولایی می‌باشد. اساساً، این مفصل از اتصال انتهای تحتانی استخوان‌های درشت‌نی و نازک‌نی با استخوان قاپ به وجود می‌آید.

در این مفصل، حرکت باز کردن مچ پا (پلانتار فلکشن) به میزان ۵۰ درجه و حرکت خم کردن آن (دورسی فلکشن) نیز به میزان ۱۵ تا ۲۰ درجه انجام می‌شود. به دلیل کاهش کشش عضله دو مفصلی دوقلوی ساق پا، حرکت دورسی فلکشن مچ پا به هنگام خم بودن مفصل زانو در دامنه بیشتری انجام می‌شود.

اگرچه، معمولاً حرکات اینورشن و اورشن را به مفصل مچ پا نسبت می‌دهند، باید توجه داشت که این حرکات، ازلحاظ فنی و تخصصی، در مفصل زیرقاپی (مفصل قاپ و پاشنه) و مفصل عرضی(مفصل قاپ و ناوی و مفصل تاسی و پاشنه) انجام می‌شوند.

این مفاصل به‌عنوان مفاصل مسطح طبقه‌بندی می‌گردند که ترکیب این مفاصل باهم موجب انجام حرکت اینورشن پا تقریباً به میزان ۲۰ تا ۳۰ درجه و حرکت اورشن به میزان ۵ تا ۱۵ درجه می‌شود. حرکت مختصری نیز در سایر مفاصل استخوان‌های مچ پا و مفاصل استخوان‌های مچ پا و کف پا (مفاصل مچی-کف‌پایی) انجام می‌شود.

پنج استخوان کف پا با بند اول انگشتان پا مفصل می‌شوند و مفاصل کف‌پایی-انگشتی را تشکیل می‌دهند که این مفاصل به‌عنوان مفاصل لقمه‌ای طبقه‌بندی‌شده‌اند.

پیچ خوردگی مچ پا یکی از شایع‌ترین آسیب‌های ورزشی محسوب می‌شود. به هنگام پیچ خوردگی، یک رباط یا چندین رباط مچ پا تحت کشش قرار می‌گیرند و در مواقع شدیدتر، پاره می‌شوند. شایع‌ترین پیچ خوردگی پا براثر حرکت اینورشن زیاد و ناگهانی پا ایجاد می‌شود.

در این شرایط، ساختمان‌های رباطی خارجی پا، مخصوصاً رباط قدامی قاپی-نازک نئی و رباط پاشنه ای-نازک نئی دچار آسیب‌دیدگی می‌شود. معمولاً حرکت اینورشن زیاد پا، به‌ندرت موجب آسیب رباط دالی واقع در بخش داخلی مچ پا می‌شود.

در ناحیه پا، دو قوس طولی وجود دارد (شکل زیر). قوس طولی داخلی، در کنار داخلی پا قرارگرفته و از استخوان پاشنه تا استخوان‌های قاپ، ناوی، سه استخوان میخی و بخش نزدیک به تنه سه استخوان داخلی کف پا ادامه می‌یابد.

قوس طولی خارجی نیز در کنار خارجی پا قرارگرفته است و از استخوان پاشنه تا استخوان تاسی و بخش پروگزیمال (بخش نزدیک به تنه) چهارمین و پنجمین استخوان کف پا ادامه دارد. قوس‌های طولی پا می‌تواند زیاد، متوسط و یا کم باشد اما باید توجه داشت که قوس کم الزاماً به معنای قوس ضعیف نیست.

قوس عرضی پا نیز از وسط به‌طور عرضی از یک استخوان کف‌پایی به سایر استخوان‌های کف‌پایی ادامه می‌یابد.

 قوس‌های عرضی (A)، قوس طولی داخلی (B) و قوس طولی خارجی (C) پا

اندازه مچ پا و واژن

مطالب این مقاله از “کتاب حرکت شناسی در بدنسازی” است برای تهیه کتاب کامل لطفا بر عکس زیر کلیک کنید: