در ادامه قوانین ورزش بسکتبال را با جزییات برای شما توضیح می‌دهم. لازم به ذکر است که قوانین بسکتبال بسته به سطح مسابقات (فیبا، NBA، NCAA و …) ممکن است در برخی موارد متفاوت باشد. در این توضیحات بیشتر به قوانین بین‌المللی (فیبا) اشاره می‌شود؛ اما نکات کلی در اکثر لیگ‌ها مشابه است.
—
۱. زمین بازی و تجهیزات
الف) ابعاد زمین
– ابعاد استاندارد (فیبا):
– طول: ۲۸ متر
– عرض: ۱۵ متر
– خطوط و نشانگرها:
– خط سه امتیازی: شعاع مشخصی از سبد (معمولاً ۶٫۷۵ متر از مرکز سبد) که شوت‌های خارج از آن ۳ امتیازی محسوب می‌شوند.
– خط محدودیت ۳ ثانیه: منطقه‌ای در زیر سبد که بازیکنان حمله نمی‌توانند بیش از ۳ ثانیه در آن بمانند (به تفصیل در بخش قوانین حضور بازیکنان توضیح داده شده).
– خط نیمه زمین: جداساز دفاع از حمله.
ب) سبد و صفحه پشت سبد
– ارتفاع سبد: ۳٫۰۵ متر از سطح زمین
– قطر حلقه: حدود ۴۵ سانتیمتر
– صفحه (بک‌برد): معمولاً شیشه‌ای یا پلاستیکی است که اندازه آن استاندارد بوده و کمک به دریافت شوت‌های برگشتی می‌کند.
ج) توپ بسکتبال
– اندازه:
– برای مسابقات مردان: توپ شماره ۷ (محیط حدود ۷۵-۷۸ سانتیمتر)
– برای مسابقات زنان: توپ شماره ۶ (اندازه کمی کوچکتر)
– ویژگی‌ها:
توپ باید دارای چسبندگی و وزن استاندارد باشد تا کنترل و پاس‌دهی در بازی به درستی انجام شود.
—
۲. ترکیب تیم و بازیکنان
الف) تعداد بازیکنان در زمین
– هر تیم شامل ۵ بازیکن در زمین است.
– بازیکنان معمولاً در نقش‌های گارد، فوروارد و سنتر تقسیم‌بندی می‌شوند.
ب) بازیکنان تعویضی
– تعداد تعویضی‌ها معمولاً نامحدود است؛
– تعویض‌ها در زمان توقف بازی (مثلاً در وقفه‌های زمانی، ضربات آزاد یا درخواست داور) انجام می‌شود.
—
۳. مدت زمان بازی
الف) ساختار زمان‌بندی
– مسابقات فیبا:
– ۴ دوره (کوارتر) ۱۰ دقیقه‌ای
– مسابقات NBA:
– ۴ دوره ۱۲ دقیقه‌ای
– توقف ساعت:
– ساعت بازی در زمان وقوع توقف‌ها (مانند ضربات آزاد، وقفه‌های زمانی، تعویض‌ها و زمان‌های مرموز) متوقف می‌شود.
ب) استراحت‌ها و وقفه‌ها
– وقفه بین دوره‌ها:
– زمان کوتاهی بین هر کوارتر وجود دارد. در مسابقات نهایی یا مسابقات تلویزیونی، وقفه‌ها ممکن است طولانی‌تر باشد.
– وقت استراحت نیمه‌ها:
– معمولاً ۱۵ دقیقه است.
—
۴. شروع و از سرگیری بازی
الف) جامپ بال (Jump Ball)
– بازی با یک جامپ بال از نقطه‌ی مرکز زمین آغاز می‌شود.
– دو بازیکن (معمولاً از تیم‌های مقابل) برای به دست آوردن توپ در هوا به مبارزه می‌پردازند و سایر بازیکنان در محل‌های تعیین شده ایستاده‌اند.
ب) از سرگیری بازی
– پس از هر سبد، بازی از طریق ضربه آغاز (Jump Ball یا possession arrow در برخی لیگ‌ها) از مرکز میدان آغاز می‌شود.
—
۵. حرکت توپ و قوانین حمل (دریبل، پاس و حمل)
الف) دریبل (Dribbling)
– بازیکن باید هنگام حرکت کردن با توپ، حتماً آن را با یک دست دریبل بزند.
– دوبار دریبل زدن: اگر بازیکنی دریبل را متوقف کرده و دوباره شروع به دریبل کردن کند، این عمل تخلف (Double Dribble) محسوب می‌شود.
ب) حمل (Traveling)
– بازیکن نمی‌تواند بدون دریبل کردن، قدم‌های زیادی بردارد.
– قوانین مشخصی وجود دارد که تعداد قدم‌های مجاز (یا نحوه حرکت بدون توپ) را تعیین می‌کند؛ در صورت عدم رعایت، تخلف “حمل” اعلام می‌شود.
ج) پاس دادن
– پاس‌های کوتاه و بلند مجاز بوده و از آن برای جابجایی سریع توپ بین بازیکنان استفاده می‌شود.
—
۶. امتیازگیری
الف) سبدهای دو امتیازی
– شوت‌هایی که از داخل محدوده‌ی سه امتیازی (یعنی نزدیک‌تر از خط سه امتیازی) به سبد وارد می‌شوند، دو امتیاز دارند.
ب) سبدهای سه امتیازی
– اگر شوت از خارج از خط سه امتیازی انجام شود و موفق باشد، ۳ امتیاز به تیم تعلق می‌گیرد.
ج) ضربات آزاد
– در صورت دریافت خطای شخصی هنگام شوت‌زنی، بازیکن حق دریافت یک یا دو (یا سه در برخی موارد) ضربه آزاد دارد که هر کدام در صورت موفقیت، یک امتیاز محسوب می‌شود.
—
۷. قوانین زمان حمله و محدودیت‌های زمانی
الف) قانون ۲۴ ثانیه (Shot Clock)
– تیم حمله باید ظرف ۲۴ ثانیه اقدام به شوت زدن کند؛ در غیر این صورت، توپ به تیم مقابل واگذار می‌شود.
– در صورت وقوع خطا یا وقفه‌های دیگر، ممکن است زمان حمله تجدید شود.
ب) قانون ۸ ثانیه
– پس از تصاحب توپ، تیم حمله باید ظرف ۸ ثانیه توپ را از ناحیه دفاعی به ناحیه حمله (frontcourt) منتقل کند.
ج) قانون ۳ ثانیه
– بازیکنان تیم حمله نباید بیش از ۳ ثانیه در منطقه زیر سبد (ناحیه پین) حریف بمانند؛ در غیر این صورت، تخلف “۳ ثانیه” اعلام می‌شود.
د) قانون ۵ ثانیه
– در برخی موارد (مانند زمانی که بازیکن در حالت استقرار به توپ حمله می‌کند یا در زمان پاس دریبل)، داور ممکن است بازیکن را ملزم به اقدام سریع (حداکثر در ۵ ثانیه) کند.
—
۸. خطاها و تخلفات
الف) خطاهای شخصی (Personal Fouls)
– تعریف:
تماس جسمی غیر قانونی یا برخورد بیش از حد فیزیکی با حریف.
– نتایج:
– اگر خطا هنگام شوت‌زدن اتفاق بیفتد و شوت موفق نباشد، بازیکن شوت‌کننده معمولاً دو ضربه آزاد دریافت می‌کند؛ در صورت موفقیت، یک ضربه آزاد اضافه داده می‌شود.
– در صورت وقوع خطای غیر شوت‌زنی، تیم مخالف معمولاً تصاحب توپ را دریافت می‌کند.
– حد مجاز خطاها:
هر بازیکن پس از دریافت تعداد معینی خطا (معمولاً ۵ یا ۶ خطا در مسابقات بین‌المللی و NBA ۶ خطا) از بازی اخراج می‌شود.
ب) خطاهای تیمی
– در هر دوره، تیم‌ها تعداد مشخصی خطا (مثلاً ۴ یا ۵ خطای تیمی در هر کوارتر در لیگ‌های مختلف) مجاز دارند؛
– پس از عبور از این حد، تیم حریف به ازای هر خطای اضافی، ضربات آزاد اعطا می‌شود.
ج) خطاهای فنی (Technical Fouls)
– تخلفات رفتاری یا نقض قوانین اجرایی (مانند بحث بیش از حد با داور یا تاخیر عمدی در بازی).
– این خطاها می‌توانند منجر به اعطای یک یا چند ضربه آزاد و تصاحب توپ به تیم حریف شوند.
د) خطاهای رفتاری و آزاردهنده
– برخوردهای شدید، کلمات توهین‌آمیز یا رفتارهای ناپسند میتواند علاوه بر خطای فنی، منجر به اخراج بازیکن از بازی شود.
—
۹. تخلفات مرتبط با منطقه‌ها
الف) بازگشت به پشت (Backcourt Violation)
– پس از عبور موفقیت‌آمیز توپ به ناحیه حمله (frontcourt)، اگر تیم حمله توپ را به ناحیه دفاعی (backcourt) برگرداند، این تخلف اعلام می‌شود و تصاحب توپ به تیم حریف داده می‌شود.
ب) حمل بیش از مجاز (Traveling)
– حرکت بیش از حد مجاز بدون دریبل کردن، همانطور که در بخش مربوط به حرکت توپ توضیح داده شد، تخلف محسوب می‌شود.
—
۱۰. تغییرات و توقف‌های بازی
الف) تعویض بازیکنان
– تعویض‌ها به صورت نامحدود در زمان‌های توقف رسمی بازی (وقتی که توپ مرده است) امکان‌پذیر است.
– بازیکنان باید از ناحیه تعویض مشخص شده وارد یا خارج شوند.
ب) توقف‌های زمانی (Timeouts)
– هر تیم در طول بازی تعداد مشخصی توقف زمانی (Timeout) دارد که بسته به سطح رقابت و قوانین لیگ متفاوت است.
– این توقف‌ها برای استراتژی و تجدید انرژی بازیکنان استفاده می‌شود.
ج) وقفه‌های داوری
– داوران در مواقعی که لازم می‌دانند بازی را متوقف کنند (به دلیل خطاها، تخلفات یا شرایط اضطراری) زمان را متوقف می‌کنند.
—
۱۱. دیگر موارد و نکات اجرایی
الف) استفاده از فناوری
– در بسیاری از رقابت‌های سطح بالا، از فناوری ویدئو داوری (Replay) برای بررسی تخلفات مهم یا شرایط تردیدآمیز استفاده می‌شود.
ب) نقش داوران
– داور اصلی: نظارت بر اجرای قوانین، اعلام تخلفات و صدور حکم.
– داوران کمک‌کننده: همکاری در تصمیم‌گیری‌های لحظه‌ای (مثلاً در موارد تماس‌های فنی یا خطاهای دقیق).
ج) پایان بازی
– بازی در پایان دوره‌های زمانی مشخص خاتمه می‌یابد.
– در صورت تساوی نتیجه در مسابقات حذفی، از رویه‌های اضافی مانند زمان اضافه (Overtime) یا سری ضربات آزاد برای تعیین برنده استفاده می‌شود.
جهت دریافت برنامه بدنسازی تخصصی بسکتبال بر عکس زیر کلیک کنید
