نظریه خستگی مرکزی در ورزش چیه؟

نظریه خستگی مرکزی (Central Fatigue Theory) به ایده‌ای اشاره دارد که خستگی ناشی از عوامل مربوط به سیستم عصبی مرکزی (مغز) است و نه تنها از عضلات یا عوامل محیطی.

در این نظریه، برخی از نکات کلیدی عبارتند از: تنظیم توسط مغز: مغز به عنوان تنظیم‌کننده اصلی عملکرد بدن عمل می‌کند. در طول فعالیت‌های ورزشی، به منظور پیشگیری از آسیب‌های احتمالی، مغز ممکن است با کاهش ارسال سیگنال‌های محرکی به عضلات، عملکرد را محدود کند.

نقش سروتونین و تریپتوفان: یکی از مکانیزم‌های مطرح‌شده در این نظریه، افزایش سطح سروتونین در مغز است. در طول تمرینات طولانی یا شدید، نسبت تریپتوفان آزاد (که یک اسیدآمینه پیش‌ساز سروتونین است) به اسیدهای آمینه شاخه‌ای (BCAAs) در خون تغییر می‌کند. این تغییر منجر به ورود بیشتر تریپتوفان به مغز و افزایش تولید سروتونین می‌شود. سطح بالای سروتونین به عنوان یک سیگنال خستگی عمل می‌کند و احساس کسالت و کاهش انگیزه را به همراه دارد.

پیشگیری از آسیب: از دیدگاه نظریه خستگی مرکزی، این مکانیسم به عنوان یک سیستم حفاظتی عمل می‌کند. با ایجاد حس خستگی، مغز از ادامه فعالیت بیش از حد جلوگیری کرده و از آسیب‌های احتمالی به بافت‌های عضلانی و سایر سیستم‌های بدن محافظت می‌کند.

به‌طور خلاصه، نظریه خستگی مرکزی بیان می‌کند که خستگی ورزشی نه تنها نتیجه خستگی عضلانی است، بلکه تغییرات عصبی در مغز، به ویژه از طریق افزایش سروتونین ناشی از تغییر در نسبت تریپتوفان به BCAAs، نقش مهمی در ایجاد حس خستگی دارند. این نظریه به درک بهتر چگونگی کنترل عملکرد و حفظ تعادل بدن در شرایط استرس‌زا کمک می‌کند و مبنای برخی از استراتژی‌های مدیریت خستگی در ورزشکاران محسوب می‌شود.