طی فعالیتهای مختلف، دستگاههای انرژی مختلفی وجود دارند که برای فراهم کردن انرژی کمک میکنند. سیستم فسفاژن برای تمریناتی ضروری است که به انفجار کوتاه در مدت زمان کمتر از ۱۵ ثانیه نیاز می باشد. هنگامیکه منابع سوخت برای این سیستم انرژی به اتمام رسید، سیستم انرژی گلیکولیتیک میتواند مورداستفاده باشد تا انرژی بدن را از ذخایر کربوهیدرات (گلیکوژن) فراهم کند. بهطورکلی در دو تا سه دقیقه با فعالیت شدت متوسط تا بالا، زمانی که این منابع انرژی تخلیه میشود، بدن بیشتر روی سیستم انرژی هوازی یا اکسایشی تکیه میکند. وقتیکه انرژی موردنیاز است تا فعالیت بیش از دو یا سه دقیقه ادامه داشته باشد، این سیستم انرژی برای تأمین انرژی فعالتر میشود. درنتیجه، شدت تمرینات در طول فعالیتهای غیر هوازی پایینتر است.
کم و زیاد کردن شدت و زمان است به این معنی که هنگامی که مدتزمان فعالیت بیشتر می شود، شدت پایینتر بیاید تا بتوانید فعالیت را ادامه دهید. جدول ۱ ارتباط بین شدت و مدت برای سیستم های انرژی نشان میدهد. جدول ۲ سهم انرژی تقریبی با سیستم انرژی برای هر فعالیت را نشان میدهد. برای دستیابی به اهداف تمرینی موردنظر، یک دانشپایه از سیستم های انرژی موردنیاز است. با استفاده از مفهوم ویژگی، میدانیم که باید با سیستم انرژی تمرین کنیم که میخواهیم افزایش یابد. بهعنوانمثال، انجام فعالیتهای تمرینی آهسته و طولانی بهاحتمالزیاد هیچ تأثیری مثبت بر عملکرد پرتاب کننده وزنه ندارد به دلیل اینکه پرتاب کردن وزنه بر سیستم انرژی فسفاژن تکیه میکند. درواقع، تمرین استقامتی بیشتر درواقع ممکن است مانع عملکرد در این ورزش شود به دلیل اینکه ممکن است خطر بیش تمرینی ورزشکار را افزایش دهد. در مقابل، یک ورزشکار استقامتی ممکن است از تمرین با سیستم انرژی فسفاژن و گلیکولیتیک بهرهمند شوند. اما اگر سیستم هوازی نادیده گرفته شود، عملکرد پایین می آید به خاطر اینکه سیستم انرژی برای رویدادهای طولانیمدت بسیار مهم است.
جدول ۱ مصرف انرژی بهواسطه شدت و مدت
سیستم اصلی انرژی |
شدت تمرین |
مدت تمرین |
فسفاژن |
بینهایت زیاد |
۰ تا ۶ ثانیه |
فسفاژن و تند گلیکولیتیک |
خیلی زیاد |
۶ تا ۳۰ ثانیه |
تند گلیکولیتیک |
زیاد |
۳۰ تا ۱۲۰ ثانیه |
تند گلیکولیتیک و اکسایشی |
متوسط |
۲ تا ۳ دقیقه |
اکسایشی |
پایین |
بالای ۳ دقیقه |
جدول ۲ نیازهای سوخت و سازی اصلی ورزشهای مختلف
ورزش |
سیستم فسفاژن |
گلیکولیز غیرهوازی |
متابولیسم هوازی |
بیسبال |
زیاد |
کم |
– |
بسکتبال |
زیاد |
متوسط تا زیاد |
– |
بوکس |
زیاد |
زیاد |
متوسط |
رویدادهای میدانی دوومیدانی |
زیاد |
– |
– |
هاکی |
زیاد |
متوسط |
متوسط |
فوتبال (آمریکایی) |
زیاد |
متوسط |
کم |
هاکی روی یخ |
زیاد |
متوسط |
متوسط |
لاکروس |
زیاد |
متوسط |
متوسط |
ماراتن |
کم |
کم |
زیاد |
هنرهای رزمی ترکیبی |
زیاد |
زیاد |
متوسط |
پاورلیفتینگ |
زیاد |
کم |
کم |
فوتبال |
زیاد |
متوسط |
زیاد |
مسابقات قدرتی |
زیاد |
متوسط تا زیاد |
کم |
شنا: |
|||
· مسافت کوتاه |
زیاد |
متوسط |
– |
· مسافت زیاد |
– |
متوسط |
زیاد |
تنیس |
زیاد |
– |
– |
دو: |
|||
· مسافت کوتاه |
زیاد |
متوسط |
– |
· مسافت زیاد |
– |
متوسط |
زیاد |
رویدادهای فوق استقامتی |
پایین |
پایین |
زیاد |
والیبال |
زیاد |
متوسط |
– |
کشتی |
زیاد |
زیاد |
متوسط |
وزنهبرداری |
زیاد |
کم |
کم |