گلوتامین چیست؟

آیا گلوتامین مکمل آنتی کاتابولیک است؟

گلوتامین فراوان ترین اسیدامینه ازاد در خون و عضله است که بیش از نصف کل استخر اسیدآمینه آزاد داخل عضلانی را تشکیل می دهد. مبنای تاثیرات آنتی کاتابولیکی گلوتامین از این حقیقت سرچشمه می گیرد که گلوتامین یکی از مهم ترین منابع سوختی مورد استفاده دستگاه گوارشی روده است که سبب نوسازی بالای گلوتامین در روده می شود. این نوسازی بالا ممکن است باعث تامین اسیدهای آمینه (گلوتامین) برای سلول های مسیر معده ای-روده ای شود. لذا از لحاظ نظری تامین گلوتامین اضافی برای دستگاه روده ای (از طریق مصرف مکمل گلوتامین)، گلوتامین در دسترس عضلات اسکلتی را ذخیره کرده و از این طریق مانند یک عامل آنتی کاتابولیک عمل می کند. با این حال یکی از مطالعات بالینی که از مصرف مکمل گلوتامین در افراد شرکت کننده در تمرین بدنسازی استفاده نمود، اشاره ای به پتانسیل آنتی کاتابولیکی گلوتامین یا افزایش توده خالص بدن نداشت. سایر مطالعاتی که اشاره به پتانسیل آنتی کاتابولیکی گلوتامین داشت، از آزمودنی های بیمار یا آزمودنی های تحت عمل جراحی استفاده کرده بود. با وجود همه مبانی نظری برای مصرف مکمل گلوتامین، تا این زمان اطلاعات علمی که نشان دهنده تاثیر مصرف مکمل گلوتامین بر توقف تجزیه پروتئینی در افراد تمرین کرده بدنسازی باشد، وجود ندارد.

آیا مکمل گلوتامین باعث تسریع و تسهیل دوره بازگشت به حالت اولیه می شود؟

اگرچه گلوتامین در بدن از اسیدهای آمینه شاخه دار (BCAA) تولید می شود اما تحت شرایط خاص (مانند آسیب، جراحی، بیش تمرینی) بدن قادر به سنتز کافی گلوتامین برای مطابقت با نیازهای خود نمی باشد. به طوری که گلوتامین در اصطلاح به عنوان یک اسیدآمینه (ضروری مشروط) مورد توجه است. گلوتامین نقش اندکی در سوخت و ساز انرژی اغلب سلول ها بازی می کند و ممکن است برای حجیم سازی عضلانی مهم باشد اما به نظر می رسد این منبع کربن، یک سوخت حیاتی برای برخی از سلول های دستگاه دفاعی باشد. معمولاً گلوتامین (۹ گرم در روز) از عضله آزاد شده و به عنوان سوخت لنفوسیت ها و ماکروفاژها در دسترس قرار می گیرد. با این حال پس از فعالیت ورزشی درمانده ساز طولانی مدت (بیش از دو ساعت) کاهش قابل توجهی در غلظت گلوتامین خون مشاهده می شود. کاهش گلوتامین گردش خون مرتبط با فعالیت ورزشی ممکن است برای ساعت ها پس از پایان فعالیت ورزشی نیز ادامه داشته باشد.

اگرچه اهمیت تغییرات گلوتامین در محیط درون سلولی عضلات پس از فعالیت ورزشی چندان مشخص و معین نیست، اما آثار آن بر سلول های دستگاه دفاعی اهمیت بسزایی دارد. زیرا در حال حاظر این مسئله به صورت گسترده ای پذیرفته شده است که گلوتامین به میزان بالایی به وسیله سلول های دستگاه دفاعی بدن مانند لنفوسیت ها، ماکروفاژها و نوتروفیل استفاده می شود. در نتیجه، همزمان با افزایش فشار ناشی از فعالیت ورزشی، نیاز این سلول ها به گلوتامین به طور قابل توجهی افزایش می یابد که احتمالاً به خاطر سرکوب دستگاه دفاعی مرتبط با فعالیت ورزشی می باشد. برای نمونه مشخص شده است که فعالیت ورزشی شدید می تواند غلظت گلوتامین پلاسما را کاهش دهد، که در واقع ممکن است سبب افزایش خطر ایجاد عفونت گردد. از سوی دیگر، قبلاً مشخص شده است که کاهش گلوتامین باعث افت پیوسته عملکرد سلول های کشنده فعال شده لنفوسیتی می شود. اگرچه اطلاعات بیشتری در رابطه با این پدیده موردنیاز است، اما به نظر می رسد که حتی تغییرات کوچک در عملکرد دفاعی بدن متعاقب فعالیت ورزشی روزانه ممکن است با تمرینات بسیار شدید طولانی مدت توسعه پیدا کند. بنابراین توجه به بازسازی غذایی گلوتامین تخلیه شده بین جلسات تمرینی ضروری به نظر می رسد.

در سال های اخیر، چندین مطالعه ارزش مکمل گلوتامین و بی خطر بودن آن را مورد بررسی قرار داده است. برای مثال، کاندو و همکارانش نشان دادند که مصرف روزانه بالغ بر ۰/۹ گرم گلوتامین به ازای هر کیلوگرم توده بدون چربی بدن به خوبی تحمل شده و رابطه ای با مسمومیت گلوتامین ندارد. همچنین با توجه به فرایند مصرف مکمل پس از فعالیت ورزشی ، محققان اشاره داشتند که متعاقب مصرف مکمل با ۵ تا ۱۲ گرم گلوتامین در ۲ ساعت اول پس از فعالیت ورزشی (همراه با آب گیری مجدد کافی) میزان عفونت کاهش یافت. با توجه به روابط اشاره شده در این مطالعات مشخص می گردد که مبانی نظری قوی برای مصرف گلوتامین بلافاصله پس از فعالیت ورزشی وجود دارد. با این حال ممکن است دسترسی به گلوتامین و فراهم کردن آن به صورت مطلق ضروری و لازم نباشد. به طوری که سایر محققان اشاره داشتند که افت عملکرد دفاعی و کاهش گلوتامین بدن پس از فعالیت ورزشی ممکن است به وسیله مصرف مکمل BCAA نیز بهبود یابد.