حجم عضلانی

افزایش در اندازه بافت عضلانی را هایپرتروفی یا حجم عضلانی می گویند. طی فرآیند حجم عضلانی، پروتئین های انقباضی رشد پیدا می کنند و فضای ماتریکس خارج سلولی نیز افزایش می یابد تا شرایط حجم عضلانی را فراهم کند. حجم عضلانی به واسطه افزایش سارکومر، افزایش پروتئین های انقباضی و مایع سارکوپلاسمی و افزایش تحریک سلول ماهواره ای رخ می دهد.

حجم عضلانی موازی و سری (متوالی)

حجم عضلانی پروتئین های انقباضی، می تواند با اضافه شدن سارکومرها به صورت موازی یا سری رخ دهد. در برنامه های ورزشی سالیان گذشته، غالب حجم عضلانی ایجاد شده، از نوع افزایش سارکومرها به صورت موازی بود. افزایش بار تمرینی، باعث تغییر در ساختار الیاف انقباضی (میوفیبریل ها) و ماتریکس خارج سلولی می شود که به نوبه خود مجموعه ای از آبشارهای پیام رسان درون سلولی را فعال می کند. با فراهم آوردن یک محیط آنابولیک مناسب، این روند در نهایت منجر به افزایش در اندازه و میزان پروتئین های انقباضی و ترکیبات ساختاری (پروتئین های غیر انقباضی) در عضلات و همچنین افزایش در تعداد سارکومرها به صورت موازی می شود. در نتیجه، افزایش در قطر تارهای عضلانی فرد، منجر به افزایش سطح مقطع عرضی کل عضله می شود.

به طور برعکس در حجم عضلانی سری، افزایش تعداد سارکومرها در عضلات منجر به کوتاه شدن طول سارکومر می شود. حجم عضلانی سری که دلیل آن، افزایش سارکومرها به صورت سری می باشد، در مواردی مشاهده شده است که عضله در پاسخ به شرایط تحمیل شده به آن با یک طول جدید سازگار می شود. این موضوع در شرایطی رخ می دهد که اندام در گچ باشد یا به مدت طولانی بی حرکت باقی بماند که به نوبه خود منجر به افزایش تعداد سارکومرها به صورت سری می شود. بی تحرکی، باعث تحلیل در میزان کوتاه شدن طول سارکومرها می شود.

نتایج تحقیقات نشان می دهد که انواع مختلف از انقباضات عضلانی می تواند روی طول فاسیکول ها تاثیر بگذارد. سه نوع انقباض وجود دارد: درون گرا، برون گرا و ایستا (ایزومتریک). انقباض درون گرا هنگامی رخ می دهد که طول عضله طی انقباض کوتاه می شود؛ در انقباض برون گرا، طی انقباض طول عضله بلندتر می شود و در انقباض ایستا، طول عضله و دامنه مفصل ثابت باقی می ماند. لین و مورگان تغییر در تعداد سارکومرها را هنگام بالا رفتن در شیب تردمیل در مقایسه با پایین آمدن در شیب تردمیل را بررسی کردند. نتایج مطالعه آنان نشان داد؛ انقباضات برون گرا به تنهایی در طولانی مدت باعث افزایش تعداد سارکومرها به صورت سری می شود در حالی که در فعالیت های ورزشی که تنها شامل انقباضات درون گرا باشد، کاهش طول سارکومرها مشاهده می شود.

حجم عضلانی سارکوپلاسمی

فرض بر این است فعالیت ورزشی، باعث افزایش برخی پروتئین های غیر انقباضی (مانند کلاژن و اندامک ها) و مایع سارکوپلاسمی می شود که ممکن است حجم عضله را زیاد کند. این پدیده را اغلب به نام حجم عضلانی سارکوپلاسمی می شناسیم.

حجم عضلانی سارکوپلاسمی این امکان را فراهم می سازد که افزایش حجم عضله بدون افزایش قدرت رخ دهد. حجم عضلانی سارکوپلاسمی با تمرینات ویژه به دست می آید. در این ارتباط، وزنه های سبک و تکرارهای بالا نسبت به وزنه های سنگین و تکرار کم موثرتر است. این موضوع را می توان از مقایسه بین بدنسازان و وزنه برداران قدرتی (پاورلیفتینگ) دریافت. به طور ویژه، بدنسازان در مقایسه با وزنه برداران قدرتی، مقادیر زیادی بافت همبند اندومیسیال همراه با ذخایر گلیکوژن دارند که این تفاوت احتمالاً به دلیل تفاوت در نوع تمرینات آن ها می باشد.

حجم عضلانی سارکوپلاسمی، افزایش مایع درون سلولی در طولانی مدت را مورد بحث قرار می دهد. بدون تردید فعالیت ورزشی می تواند باعث افزایش میزان ذخیره گلیکوژن می شود. مک دوگال و همکاران گزارش کردند میزان گلیکوژن در زمان استراحت بعد از ۵ ماه تمرین مقاومتی، ۶۶ درصد افزایش یافت. علاوه بر این بدنسازان دارای غلظت ذخایر گلیکوژن عضلانی بیشتری نسبت به افرادی که فاقد تمرینات منظم هستند، می باشند. به نظر می رسد، این گونه رخدادها به واسطه تغییرات آنزیمی و ظرفیت ذخیره سازی گلیکوژن بیشتر در عضلات بزرگ به وجود می آید. باید توجه کرد که در ارتباط با تغییرات سارکوپلاسم، هر گرم گلیکوژن به همراه ۳ گرم آب ذخیره می شود.

مطالب این مقاله از “کتاب الکترونیکی صفر تا صد حجیم سازی” است برای تهیه کتاب کامل لطفا بر عکس زیر کلیک کنید: