تشخیص گودی کمر با روش ساده در این مقاله خواهیم آموخت.
گودی کمر یا لوردوز کمری یکی از ناهنجاری‌های شایع ستون فقرات است که با افزایش انحنای ناحیه کمری همراه است. این تغییر ساختاری می‌تواند منجر به درد، خستگی ماهیچه‌ای و کاهش کیفیت زندگی افراد شود. تشخیص به‌موقع و دقیق، گام اول در طراحی برنامه درمانی و حرکات اصلاحی است.
آناتومی طبیعی و ناهنجاری لوردوز کمری
در حالت طبیعی، ستون فقرات کمری دارای انحنای کم و متعادلی است که فشارهای وارد بر دیسک‌ها و مفاصل را توزیع می‌کند.
-
ASIS و PSIS: خار خاصره‌ای قدامی فوقانی (ASIS) کمی پایین‌تر از خار خاصره‌ای خلفی فوقانی (PSIS) قرار می‌گیرد.
-
لوردوز طبیعی: زاویه انحنا در ناحیه کمری بین ۲۰ تا ۴۵ درجه است.
در گودی کمر، این زاویه بیش از حد افزایش یافته و لگن به حالت شدیدا تیلت قدامی درمی‌آید.
علل و عوامل مؤثر
-
کوتاهی عضلات خم‌کننده ران (سوئزخاصره): کشش نامتناسب باعث کشیده شدن بیش از حد لگن به جلو می‌شود.
-
کوتاهی عضلات راست‌کننده کمری: افزایش تونوس عضلانی و کشش مداوم.
-
ضعف عضلات شکم: عدم پشتیبانی مناسب از ناحیه کمری.
-
ضعف عضله سرینی بزرگ: کاهش ثبات لگن و انتقال نیرو.
نشانه‌ها و علائم بالینی
-
درد و خستگی موضعی در ناحیه کمر
-
احساس کشیدگی یا گرفتگی در جلوی ران
-
تغییر در حالت ایستادن با تحریک تیلت قدامی لگن
-
محدودیت در انجام حرکات خم و راست کردن بدن
روش‌های تشخیص بالینی
۱. مشاهده وضعیت ایستادن
-
زاویه لگنی: درمانگر از پهلو به فرد نگاه می‌کند. در گودی کمر، قوس کمری بیش از حد برجسته است.
۲. آزمون ASIS‑PSIS
-
روش انجام: درمانگر با انگشت اشاره محل ASIS و PSIS را لمس می‌کند.
-
معیار تشخیص: در حالت طبیعی، ASIS تنها ۱–۲ سانتی‌متر پایین‌تر از PSIS است. چنانچه فاصله بیش از ۳ سانتی‌متر باشد، نشانه تیلت قدامی و گودی کمر است.
۳. آزمون تیلت لگن (Pelvic Tilt Test)
-
فرد به پشت دراز می‌کشد و سعی می‌کند با انقباض عضلات شکم لگن را صاف کند.
-
اگر نتوان صاف کردن لگن را انجام داد یا درد افزایش یابد، ضعف عضلات شکم و گودی کمر تأیید می‌شود.
۴. آزمون انعطاف‌پذیری خم‌کننده ران
-
تست توماس: فرد روی لبه تخت می‌نشیند و یک پا را به سینه می‌کشاند. پای مقابل در حالت تعلیق باقی می‌ماند.
-
اگر ران پای تعلیق شده بالا بیاید، نشان‌دهنده کوتاهی ایلیوپسواس است.
۵. آزمون قدرت عضلات سرینی و شکم
-
تست‌های ایزومتریک برای سنجش قدرت عضله سرینی بزرگ و راست شکمی
۶. روش‌های تصویربرداری (در صورت نیاز)
-
رادیوگرافی ساده (X-ray): زاویه لوئردوز را می‌توان با اندازه‌گیری زاویه Cobb تعیین کرد.
-
MRI یا CT: برای ارزیابی ساختار دیسک‌ها و بافت‌های نرم در موارد مشکوک.
برنامه حرکات اصلاحی پس از تشخیص گودی کمر
۱. کشش خم‌کننده‌های ران:
-
لانژ استاتیک با تکیه بر صندلی
-
کرانچ با لانژ معکوس
-
تقویت عضلات شکم:
-
کرانچ معکوس
-
پلانک جلو و پهلو
-
-
تقویت سرینی بزرگ:
-
بریج لگن (Hip Thrust)
-
ددلیفت رومانیایی با وزن سبک
-
-
فعال‌سازی ماهیچه‌های راست‌کننده ستون فقرات با کنترل:
-
سوپرمن معکوس (بلند کردن دست و پا به‌صورت متقابل)
-
Bird-Dog
-
